Wat sê die Bybel oor “Bloedlynvloeke”

Ivor & Deidre Jefferies

Deur IVOR JEFFERIES (Baptistekerk Kemptonpark)  (BAPTISTEKERKKEMPTONPARK IN BELYDENIS EN BEKERING,VLOEKE)

In April 2012 het ek ‘n artikel oor “Bloedlynvloeke” geskryf en dit op die internet geplaas.[1]  Oor die afgelope vyf jaar was daar byna 7000 mense wat op die artikel afgekom het.  In September 2016 het ‘n vriend van my dit op hulle gemeente se Facebook-blad gedeel.  Binne ‘n kwessie van ‘n paar dae, het meer as 3000 mense die artikel ‘besoek’ (baie van hulle het dit seker nie gelees nie).

My punt is nie om te sê dat die artikel besonders is nie, maar dat talle Afrikaners vrae het oor die onderwerp. En dit is juis om hierdie rede wat ek besluit het om die saak deeglik te ondersoek.  Voordat ons egter by die Bybelse lering uitkom, moet ons verstaan wat mense bedoel wanneer hulle van “Bloedlynvloeke” praat.  ‘n Illustrasie sal help.

Anjé het ‘n rekord van gebroke verhoudings op haar kerfstok. Ferdi is gedurig siek – die dokters kan nie agterkom wat fout is nie.  Gert is ‘n slaaf van seks en drank.  Dit maak nie saak hoe hard Jan probeer nie, hy bly arm.  Arrie is lui en maak ook lui kinders groot.  Riana het ‘n ernstige humeur probleem.  Fiona se sielkundige sê dat sy ‘n lae selfbeeld het.  Eddie is vasgevang in pornografie.

Wat maak dat hierdie mense nie kan losbreek uit die net van hulle sonde nie? Volgens sommige is dit die sondes van hulle voorouers, of te wel “Bloedlynvloeke”.  Die kinders word gestraf vir dít wat hulle pa’s, oupas en oupagrootjies gedoen het.  Die gevolg is dat Gert se kinders vir drie of selfs meer geslagte aan seks en drank verslaaf sal wees.  Na alle waarskynlikheid is dit demone wat hiervoor verantwoordelik is.

Om die patroon te breek, sal een of meer van Gert se familielede vir bevryding moet gaan. Dit gebeur gewoonlik deur ‘n bevryder wat die verslaafde persoon lei om ‘n paar stappe te volg.  Hy sal bv. vir Gert se kleindogter sê om:

1. Haar eie en haar voorouers se sondes so spesifiek as moontlik te bely.
2. Haar voorouers te vergewe.
3. Alle sondige geestesbande met haar voorouers te breek.
4. Die familie-demoon se vloek te breek deur verbaal en in Jesus se Naam vir hom te sê om weg te gaan.
5. Haar ten volle aan die Here te wy.

Wat het die Bybel hieroor te sê? Die term “Bloedlynvloeke” kom nie in die Bybel voor nie.  Maar daar is letterlik honderde tekste wat oor die voor- en nageslagte se sondes handel.  Ek het die tekste opgesoek wat woorde soos geslag, nageslag, kroos, nakroos, voorvaders, kindskinders en soortgelyke terme bevat.  Omdat daar so baie is, is dit doodeenvoudig nie moontlik om in een preek elke teks te bespreek nie.  Dus het ek besluit om die slotsom van my ondersoek onder drie hoofde op te som. 

God straf nie kinders vir hulle ouers se sondes nie

Het jy al gehoor van ‘n pa wat al sy kinders pak gee as een van hulle stout was? Ek het.  Die Here is nie so nie.  In Dt.24:16 sê Hy:  “Die vaders mag nie vir die kinders, en die kinders mag nie vir die vaders gedood word nie; elkeen moet vir sy eie sonde gedood word.”

In Esg.18 sê die profeet dat pa’s regverdig of goddeloos kan wees, terwyl hulle kinders andersom is. Om saam te vat sê Esegiël:  “Die siel wat sondig, dié moet sterwe; die seun sal nie die ongeregtigheid van die vader help dra nie, en die vader sal nie die ongeregtigheid van die seun help dra nie; die geregtigheid van die regverdige sal op hom wees, en die goddeloosheid van die goddelose sal op hom wees.” (Esg.18:20).

‘Maar wat van tekste soos Eks.20:5?’ wil iemand weet. In dié teks sê die Here dat Hy “die misdaad van die vaders besoek aan die kinders, aan die derde en aan die vierde geslag van die wat [Hom] haat”.

Let op dat woorde soos ‘vloek’ en ‘demoon’ glad nie eers in die vers voorkom nie. In die konteks gaan dit oor ouers wat hulle kinders geleer het om afgode te dien, en sodoende die Here te haat.  En dit was as gevolg hiervan dat die Here (nie ‘n demoon nie!) die pa’s en hulle kinders gestraf het.

Die kinders was dus nie onskuldig nie. Dit is nie asof die Here sy gehoorsame kinders vir hulle voorouers se sondes gestraf het nie.  Trouens, in die volgende vers sê die Here Hy “bewys barmhartigheid aan duisende van die wat [Hom] liefhet en [sy] gebooie onderhou.” (Eks.20:6).  As die kinders gehoorsaam was en nie hulle ouers se slegte voorbeeld gevolg het nie, sou die Here sy liefde aan hulle bewys het.  Anders gestel:  as hulle v.6 gedoen het, sou v.5 nie gebeur het nie.

Wie sal durf om op grond van Eks.20:6 te sê dat ‘n kind altyd heilig en regverdig sal wees, omdat sy pa en oupa die Here gedien het? Hoekom sê mense dan op grond van Eks.20:5 dat ‘n kind met pedofilia ‘gestraf’ sal word, omdat sy oupa kinders gemolesteer het?  Lees gerus die rekord van Juda se konings om te sien dat kinders nie noodwendig in die strik van hulle ouers se sondes beland nie.

Agas was ‘n slegte koning wat afgode gedien het (2 Kron.28:22). Sy seun Hiskia was baie getrou aan die Here (2 Kron.29:1-2).  Hiskia se seun Manasse was seker die slegste koning ooit, maar het later tot bekering gekom (2 Kron.33:1-20).  Sy seun Amon was so sleg soos hy, maar anders as sy pa het hy hom nie bekeer nie (2 Kron.33:21-25).  Amon se seun Josia was ‘n uitstekende koning (2 Kron.34:1-2).  Wat sy seuns betref, is ‘rubbish’ die beste manier om hulle te beskryf (2 Kron.36).

Weereens is dit duidelik dat die Here nie kinders vir hulle ouers se sondes straf nie. John Piper sê:  ‘no innocent child has ever been punished for a father’s sins; only guilty children are punished and are guilty of the very sins that their fathers sinned.’[2]  As jy dan op ‘n teks afkom waar dit vir jou lyk of die Here ‘n kind vir sy pa se sonde straf, moet jy ten minste twee dinge onthou.

[1] Elke teks het ‘n konteks. As jy die verse noukeurig lees, sal jy sien dat die kinders hulle ouers se verkeerde voorbeeld nagevolg het, en dat ditdie rede was hoekom die Here hulle gestraf het.  Kom ons vat vir Manasse as ‘n voorbeeld.  In 2 Kon.21:10-15 het die Here gesê Hy gaan Jerusalem oordeel vir die sondes wat Manasse daarin gedoen het.  Dié wat flink dink sal besef dat Manasse nie die biologiese pa van die hele Jerusalem was nie, en dat die Here se straf daarom nie ‘n “Bloedlynvloek” kon gewees het nie.

Verder leer 2 Kon.21:16 vir ons dat die volk Manasse se bose voorbeeld gevolg het. Soos reeds hierbo gewys, het Manasse hom bekeer.  Omdat die volk haar egter nie van hierdie sondes bekeer het nie, het die Here haar gestraf.  Dit geld ook vir ander voorbeelde, waarin die Here sy volk en haar nageslag gestraf het (bv. Dt.28:45-46, 58-59, Mt.27:25).  As die nageslag hulle bekeer het, sou die Here hulle nie gestraf het nie (Hd.3:19).

[2] Die Here sal jou kwalik neem as jy soos Job se vriende dink. Moenie soos hulle wees en vergeet dat slegte dinge met opregte en toegewyde gelowiges kan gebeur nie (Job 1:1, 8).  Volgens Job 42:7 was die Here kwaad vir hulle; hulle het nie die waarheid oor Hom gepraat soos Job nie.  Hulle het o.a. gesê dat die Here Job vir sy sonde vervloek het, en dat dít die rede was hoekom sy kinders gesterf het (5:3-4, 8:4, 18:19, 27:14, 21 vgl. 1:18-19).

Job het dit nie aanvaar nie, maar het vir hulle gesê: “You claim God punishes a child for the sins of his father. No!  Let God punish the sinners themselves; let him show that he does it because of their sins.” (Job 21:19, Good News Bible). Moet dan nie vir iemand sê dat die Here haar vir haar ouma of oumagrootjie se sondes straf nie.

Miskien wonder jy: ‘Maar wat van Bybelse voorbeelde waarin die kinders nie gesondig het nie, en tog a.g.v. hulle ouers se sonde gesterf het of erg gely het?’  Dit bring my by die volgende punt.

Ouers se sondes het ‘n negatiewe invloed op hulle kinders

Ons moet oppas dat ons nie die baba van die negatiewe invloede met die vuil badwater van “Bloedlynvloeke” uitgooi nie. Hier is dit baie belangrik dat ons ‘n Bybelse balans handhaaf.  ‘n Paar voorbeelde sal help om die punt duidelik oor te dra, en om te wys dat ouers se sonde ‘n reuse invloed op hulle kinders het.

As Marco en Rika kwaai vloek, gaan hulle kinders waarskynlik hulle voorbeeld volg. En as Ken probleme met sy vuiste uitsorteer, gaan sy seuns tien teen een in húlle huwelike sy voorbeeld volg.  Sp.22:24-25 wys vir ons dat ‘n kort humeur aansteeklik is.

Ons kan dit nie ontken dat ‘n ouer se voorbeeld sy kinders sterk beïnvloed nie. In Gn.37:3 sien ons bv. dat Jakob vir Josef voorgetrek het, net soos wat sý ma hóm voorgetrek het (Gn.25:28).  Op hierdie punt moet jy jouself afvra of jy regtig wil hê jou kinders moet soos jy wees; wil jy hê hulle moet jou voorbeeld volg?

Kinders dra ook baie keer die gevolge van hulle ouers se sonde.  Baba Karien kry VIGS, omdat haar swanger ma immoreel was.  A.g.v. Gehasi se sonde het die Here hom gestraf sodat hy melaats geword het, en deur sy gene is dit ook aan sy kinders oorgedra (2 Kon.5:27).  Klein Ben sterf in ‘n motorongeluk, omdat sy pa dronk bestuur het.  Rita en Kobus het nie kos om te eet nie, omdat hulle ouers die geld op dwelms gemors het.

Dikwels oes ons nasate die gevolge van die sonde wat ons gesaai het. Die groot les is dat sonde nooit net ‘n persoonlike saak is nie, en dat dit dié wat ná ons kom ernstig beïnvloed. Hierdie invloed versprei nie net na ons kinders toe nie.  Al weet ons dit nie altyd nie, affekteer dit ons geestelike familie (Jos.7, 1 Kor.5:6, 12:26).  Dit is veral waar as ons in ‘n posisie van leierskap staan.

Dink maar aan Jerobeam die seun van Nebat, wie se afgodery talle konings van Israel beïnvloed het, sodat die land daardeur tot ‘n val gekom het (1 Kon.12:25-33, 15:26, 34, 16:2, 19, 26, 31, 2 Kon.10:31, 13:2, 11, 14:24, 15:9, 18, 24, 28, 17:21-23). Partykeer raak dit so erg dat ‘n hele nasie deur ‘n leier se sonde beïnvloed word, sodat die meeste mense uiteindelik sy voorbeeld volg.  Ons kan as’t ware van ‘n kulturele sonde praat (Tit.1:12).

Dalk wonder jy oor voorbeelde waarin die Here gesê het dat Hy a.g.v. een man se sonde ‘n hele nageslag sou straf: Eli, Dawid en Joab se nageslag sou met die swaard doodgemaak word (1 Sm.2:33, 3:13, 2 Sm.12:10, 13, 1 Kn.2:33).

Sover my kennis strek kon nie een van hulle die gevolge van hulle sonde omgekeer het nie; bevryding sou nie gehelp het nie. Selfs toe Dawid hom bekeer het, vergewe is, en ernstig gevas het, het die Here nie die gevolge van sy sonde verwyder nie (2 Sm.12:13, 16).

Wat die dood van sy kind betref kan ons ook nie sê dat dit ‘n “Bloedlynvloek” was, waarin die Here die kind vir sy sonde gestraf het nie.  Hoe is dit ‘n straf as 2 Sm.12:23 vir ons aandui dat die kind hemel toe is?

Maar is 2 Sm.21 nie die perfekte voorbeeld van ‘n “Bloedlynvloek” nie? In Jos.9:15 het Josua en die leiers van Israel ‘n verbond met die Gibeoniete gesluit om hulle nie dood te maak nie.  Saul het egter die verbond gebreek en die Gibeoniete doodgemaak.  Toe Saul al dood was, het die Here sy sonde onthou en ‘n droogte oor die land gestuur.  Twee van sy seuns en vyf van sy kleinseuns moes gehang word, alvorens die Here die volk se gebede vir reën verhoor het.

As leier het Saul die volk verteenwoordig, en daarom het God die volk vir hierdie sonde verantwoordelik gehou.  Sekerlik was Saul nie alleen hierby betrokke nie.  Die volk moes dus dinge reggestel het, voordat die Here reën kon gee.  Wat Saul se nasate betref kon hulle nie onskuldig gewees het nie, aangesien God self gesê het dat kinders nie vir hulle ouers se sondes gestraf sal word nie (Dt.24:16, 2 Kon.14:5-6, Esg.18:20).

Jou kinders sal net onder die Here se oordele beland as hulle Hom haat en hulle ore vir sy gebooie toedruk. Wys daarom vir hulle die regte voorbeeld en sê vir hulle wat die Here van hulle verwag (Gn.18:19, Dt.6:4, Ps.78:3-8).  Moenie nalaat om huisgodsdiens te doen nie, en kom ook in die gewoonte om jou kinders op Sondae onder die lering van God se Woord te bring.  As jy dit reg doen is die kanse goed dat jy deel van die Bybelse statistiek word, sodat jy en jou hele gesin tot bekering sal kom (Sp.14:26, 20:7, Jh.4:53, Hd.10:2, 11:14, 16:15, 30-34, 18:8, 1 Kor.1:16, 16:15).

Jesus het reeds die vloek gebreek vir elkeen wat in Hom glo

‘n Man en vrou was briesend toe hulle my vorige artikel oor “Bloedlynvloeke” gelees het. Die man het gesê dat hy vir almal gaan vertel dat ek ‘n vals leraar is.  Dis byna of hy wou gehad het eyhêdaar moet ‘n “Bloedlynvloek” oor hom wees.  In sy woede kon hy nie die goeie nuus van Jesus se kruisdood raaksien nie.  Kom ek verduidelik wat ek bedoel.

Die enigste “Bloedlynvloek” in die Bybel het gekom deur die sonde van Adam, sodat al sy kinders met ‘n sondige natuur gebore is (Ps.51:7, Rm.5:12, Ef.2:3). En a.g.v. ons sonde, is alle mense onder God se vervloeking (Gal.3:10).  Toe Jesus egter aan die kruis gesterf het, is Hy in ons plek vervloek en het Hy ons van die vloek bevry:  “Christus het ons losgekoop van die vloek van die wet deur vir ons ‘n vloek te word—want daar is geskrywe:  Vervloek is elkeen wat aan ‘n hout hang” (Gal.3:13).

Die vloeke van Lv.26, Dt.27-28 het dus nou nie meer ‘n houvas op dié wat hulle bekeer en op Jesus vertrou om hulle te red nie. Hulle hoef nie boete te doen vir hulle eie sondes, of vir die sondes van hulle voorvaders by wie hulle dit geleer het nie (Lv.26:39-40, Neh.9:2, Jer.14:20, Dn.9:16).  Deur Jesus se kruisdood is daar geen sonde wat ‘n houvas op hulle het nie.  John Piper skryf:  ‘nobody is trapped in anybody’s sin — their own or someone else’s — because of the cross… Christ has paid every debt and broken every curse. ‘[3]

Jesus het ons vrygekoop van die nuttelose lewe van sonde wat die voorvaders vir ons geleer het: “omdat julle weet dat julle nie deur verganklike dinge, silwer of goud, losgekoop is uit julle ydele lewenswandel wat deur die vaders oorgelewer is nie, maar deur die kosbare bloed van Christus, soos van ‘n lam sonder gebrek en vlekkeloos” (1 Pt.1:18-19).

Soms kyk ons vas in die Here se straf wat tot in die derde en vierde geslag is (Eks.20:5), en mis ons sy liefde wat tot in die duisendste geslag is (Eks.20:6). Ek is bevrees dat “Bloedlynvloeke” gans te veel Christene se aandag afgetrek het van die seën wat God in Christus aan hulle belowe het:  “Geseënd is die God en Vader van onse Here Jesus Christus wat ons geseën het met alle geestelike seëninge in die hemele in Christus… sodat die seën van Abraham na die heidene kan kom in Christus Jesus” (Ef.1:3, Gal.3:14).

Dalk het ons só in “Bloedlyn- en ander vloeke” begin vaskyk, dat ons nie eers weet dat die Here se seën in die Nuwe Testament tien keer meer genoem word as sy vervloeking nie (in die Ou Testament is dit twee keer soveel). Ons het so bang geword vir vloeke, dat ons nie meer raaksien dat byna elke brief in die Nuwe Testament afgesluit word met ‘n seëngroet nie.

Hierdie ongesonde fokus op “Bloedlynvloeke” het ook gemaak dat mense nie die volle verantwoordelikheid vir hulle eie sonde aanvaar nie. Soos Adam sê hulle dat dit iemand anders se skuld is.  En omdat hulle ander blammeer en nie glo dat hulle eie sonde die hele probleem is nie, is Jesus se kruisdood en opstanding nie vir hulle die volkome oplossing om hulle te bevry nie (Gal.1:4).

Vir hulle lê ‘n deel van die oplossing in hulle eie geheue om die voorvaders se sondes te onthou, en in die mag wat hulle oor demone het. As hulle egter Jh.8:36 onthou het, sou hulle nie vir maande en jare geglo het hulle is onder een of ander demoniese binding nie:  “As die Seun julle dan vrygemaak het, sal julle waarlik vry wees.”

Nou ja, daar is baie tekste oor sg. “Bloedlynvloeke” waarby ek nie eers uitgekom het nie – tekste soos Gn.9:25, Dt.23:2-8, Jes.14:20-22, Jer.2:9, 13, Mt.23:35-36, ens.  Maar as jy mooi na hierdie tekste kyk, sal jy sien dat dít wat ek hierbo geskryf het waar is.

Mense wat in “Bloedlynvloeke” glo laat my dink aan ‘n kind wat sê dat hy die hond se baas is. As hy egter vir sy maatjies wil wys hoe die hond vir hom luister, word dit duidelik dat die hond eintlik sý baas is.

Op dieselfde manier sê die mense wat in “Bloedlynvloeke” glo dat hulle die mag het om familie-demone te bind. Maar bloot die feit dat hulle dink daar is ‘n “Bloedlynvloek” in die familie, wys dat hulle eintlik ‘n slaafse vrees vir die duiwel het.  Maar volgens Kol.1:13 is dit heeltemal onnodig, omdat God “ons verlos het uit die mag van die duisternis”.

[1] In daardie artikel het ek “Bloedlynvloeke”, asook vloeke in die algemeen hanteer. Ek het nou ‘n baie dieper studie oor die onderwerp gemaak en twee aparte artikels geskryf.  Die artikel wat handel oor vloeke in die algemeen se titel is: Het ons die mag om lewe en dood te spreek?